Мемлекет басшысы қазақ тілінің болашағын айқындайтын тағы да бір маңызды міндетті Үкіметке жүктеді. Caravan.kz медиа порталы толық тарқатады.
Тағы бір маңызды міндет – деректерді сапалы түрде цифрлық форматқа көшіру және жүйелеу. Үкіметке деректер жиынтығын қалыптастыру бағытында шара қабылдау тапсырылды.
«Бұл салада тыңғылықты атқарылған істің бір мысалы – KazLLM тіл моделі. Біз жасандыинтелектті қазақша ойлауға, сараптауға және сөйлеуге үйреттік. Бұл айтарлықтай жетістік қазақ тілін цифрлық ортада дамыту үшін зор мүмкіндік береді. Басталған үлкен істіжалғастыру керек. Алдымызда түрлі сипаттағы деректерді бір мезетте қолдана алатын Қазақтілінің мультимодальды тілдік моделін жасау міндеті тұр. Үкіметке осы бағыттағы жобалардықаржыландыру мәселесін пысықтауды тапсырамын», – деді Мемлекет басшысы.
Президент азаматтардың жасанды интеллект саласындағы сауатын ашып, біліктілігін арттыру қажет екеніне назар аударды. Қасым-Жомарт Тоқаевтың айтуынша, бес жыл ішінде 1 миллионадамды жасанды интеллект дағдыларына үйрету міндетіне ерекше көңіл бөлген жөн. Оқушыларға, студенттерге, мемлекеттік қызметкерлер мен кәсіпкерлерге арналғанбағдарламаға барынша қолдау көрсетілуге тиіс.
«ЖИ технологиялары саласындағы отандық және халықаралық білім беру бағдарламаларыеліміздің кадрлық әлеуетін арттыруға үлес қоса алады. Үкіметке жасанды интеллектбағытында маман даярлауға арналған AI-Sana бағдарламасын кезең-кезеңімен жүзеге асырумәселесін қарастыруды тапсырамын. Аталған бағдарлама оқу, зерттеу және стартаптардыәзірлеу үдерістері тоғысатын динамикалық экожүйені қалыптастыруға ықпал етуге тиіс. Әлемнің жетекші университеттерінің акселерация тәжірибесін қолданған дұрыс. Жасандыинтеллекттің пайдасын Қазақстанның әрбір тұрғыны білуі керек. Оның не үшін қажет екенін, қалай дұрыс қолданылатынын ыждаһаттықпен түсіндірген жөн», – деді Президент.
Үкіметке азаматтардың жасанды интеллектті күнделікті қолдануына арналған механизмдерді енгізу шараларын қабылдау міндеті жүктелді.
«Қазақстанның инновация мен озық технологияны дамыту ісінде көш бастауға мол мүмкіндігі бар. Цифрландыру және жасанды интеллектті кеңінен енгізу еліміздің қарыштап дамуына кепіл болуға тиіс. Мұндай өршіл мақсатқа қол жеткізуге қауқарымыз жетеді. Мен оған сенімдімін», – деді Қасым-Жомарт Тоқае
Еліміз ЖИ-дің дамуына қатысты негізгі бағыттар мен бастамаларды жүзеге асыру қарқынды қолға алынды.
Мемлекеттік бағдарламалар және стратегиялар
Қазақстанда ЖИ-ді дамыту “Цифрлық Қазақстан” мемлекеттік бағдарламасының бір бөлігі ретінде қарастырылады. Бұл бағдарлама экономика, білім беру, денсаулық сақтау және ауыл шаруашылығы сияқты салаларға цифрлық технологияларды енгізуге бағытталған.
2021 жылы Қазақстан жасанды интеллектті дамыту стратегиясын әзірлеу жұмыстарына кірісті. Бұл стратегия ЖИ зерттеулері мен қолданбаларын дамытуға негіз болады.
Білім беру және кадрлар дайындау
Қазақстанда жасанды интеллект (ЖИ) саласындағы мамандардың жетіспеушілігін шешу үшін бірнеше бағытта жұмыс жүргізілуде. Бұл бастамалар білім беру жүйесін жаңғырту, халықаралық әріптестікті нығайту және IT саласын дамыту арқылы жүзеге асып жатыр.
Жоғары оқу орындары, әсіресе Назарбаев Университеті, ҚБТУ, және Astana IT University, жасанды интеллект, деректерді талдау және машиналық оқыту бойынша бакалавр, магистратура және қысқамерзімді курстар ұсынып отыр.
2024 жылы мемлекеттік университеттерде ЖИ пәндерін енгізу жоспарланып, оған “Python тілінде бағдарламалау” және “Big Data өңдеу” сияқты курстар кіреді.
“Алғашқы код” (Code for Future) бағдарламасы аясында мектептерде бағдарламалау және алгоритмдерге үйрету бастамалары іске қосылды.
Арнайы IT лицейлер мен мамандандырылған мектептер ашылып, оқушыларға ерте жастан цифрлық дағдылар үйретілуде.
Coursera, Udemy, және OpenAI-мен серіктестік арқылы қазақстандық студенттерге жасанды интеллект және машиналық оқыту курстарын тегін немесе жеңілдетілген бағамен алу мүмкіндігі берілді.
Мемлекет қолдауымен Astana Hub платформасында IT саласына арналған тегін онлайн курстар өткізіледі.
Қазақстан Microsoft, Google, және IBM сияқты ірі технологиялық компаниялармен әріптестік орнатып, мамандарды оқытуға арналған тренингтер мен бағдарламалар ұйымдастырып келеді. Болашақ бағдарламасы арқылы шетелдегі жетекші университеттерде жасанды интеллект және IT саласы бойынша білім алуға жағдай жасалды.
2023 жылы Қазақстанда IT саласына арналған 10 000 грант бөлініп, олардың бір бөлігі ЖИ және деректер ғылымына бағытталды. Мамандарды қайта даярлау үшін мемлекеттік бағдарламалар енгізілді, оның ішінде басқа салалардан келген мамандарды IT және ЖИ саласына қайта оқыту курстары бар.
Кадрларды қайта даярлау
Мемлекет пен жекеменшік компаниялар қызметкерлерді қайта даярлау курстарын өткізіп, жасанды интеллект пен бағдарламалау дағдыларын үйретуде. Бұл бағдарламалар онлайн және офлайн форматта қолжетімді.
Көптеген ірі компаниялар, мысалы, Kazakhtelecom және Kaspi.kz, өз қызметкерлеріне жасанды интеллект негіздері бойынша тренингтер ұйымдастырады.
Қазақстанның ірі қалаларында ғана емес, аймақтарда да IT орталықтар ашылып жатыр. Мысалы, Павлодар, Шымкент, және Орал қалаларында IT хабтар іске қосылып, жергілікті мамандарды даярлау жұмыстары жүргізілуде.
ЖИ қолдану салалары
Денсаулық сақтау: ЖИ диагностика үшін пайдаланылады (мысалы, рентген және МРТ талдаулары), сонымен қатар науқастардың мәліметтерін басқару және өңдеу үшін енгізілуде.
Ауыл шаруашылығы: Дрондар мен ЖИ негізіндегі жүйелер арқылы егіс алқаптарының жағдайын бақылау, суаруды оңтайландыру және өнімділікті болжау жүзеге асырылуда.
Қаржы секторында: Банктер мен сақтандыру компаниялары клиенттердің кредиттік қабілетін бағалау және алаяқтықпен күресу үшін ЖИ қолданады.
Қала басқару: “Smart City” жобалары шеңберінде ЖИ жол қозғалысын басқару, қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және энергия тиімділігін арттыруға көмектесуде.
Стартаптар мен инновациялар
Қазақстанда Jusan Analytics, Tech Garden, және Astana Hub сияқты платформалар стартаптарды қолдап, жасанды интеллект жобаларын жүзеге асыруға көмектеседі.
ЖИ саласындағы стартаптардың көпшілігі қаржы, логистика және агротехнология бағыттарында жұмыс істеуде.
Сонымен қатар, ЖИ саласында жұмыс істейтін мамандар санын арттыру мақсатында мемлекет 2025 жылға дейін 300 мың IT маман даярлауды көздеп отыр. ЖИ және робототехника бойынша ұлттық зерттеу институтын құру жоспарлануда, бұл жергілікті және халықаралық зерттеушілерді біріктіріп, жаңа кадрларды даярлау орталығы болмақ.
Болашақта Қазақстан ЖИ-ді дамыту арқылы өзінің цифрлық экономикасын нығайтуға және инновациялар арқылы халықаралық деңгейде танылуға мүмкіндік алады.