Осынау дүние елдерінің назарын өзіне аударған спорт ойындарына әлемнің 205 елінен 12 мың 500 спортшы, 70 мыңға тарта ресми тұлғалар қатысады деп күтіледі. Онда олимпиадалық спорттың 39 түрі бойынша 302 медаль жиынтығы сарапқа салынбақ. Дәл осы айтулы оқиғаның басталуына да нақ бүгінгі күнмен санағанда 98 тәулік ғана қалған екен. Лицензияны қанжығаға байлап, жер жаһанның кіл мықтыларымен күш сынасуға баратындар саны әлі де нақты емес, өйткені 9 шілдеге дейін Лондон жолдамасы сарапқа салынатын сайыстар бар алда. Ал қазірше Қазақстанның қанжығасында спорттың 16 түрінен 74 жолдама. Төрт жыл бұрынғы Бейжің додасына қазақстандық спорт саңлақтары 23 түрден 100-ден астам жолдамамен барып еді. Ал 9 шілдеге дейін спорттың 25 түрінен жолдамалар сарапқа салынатынын тағы ескерсек, қазіргі жағдайымыз да жаман емес тәрізді, Бейжіңдегі межені де еңсере алатынымыз білінеді. Осы аптада Үкімет отырысында Олимпиада мәселесі сөз болып, Министрлер Кабинеті Лондонға баратын спортшылар мен бапкерлердің дайындығына назар аударды.
Отырыста баяндама жасаған Агенттік басшысы Талғат Ермегияевтың айтуынша, қазіргі кезде Лондон Олимпиадасында жүлделі орындарды алуға мүмкіндігі зор үміткерлер нақты анықталған. Олардың әрқайсысымен тиісті мамандар жұмыс істеп жатыр. Спорттың 9 түрі бойынша шетелдің жетекші жаттықтырушылары қызмет атқарады. Ал ғалымдар спортшылардың жоғары биологиялық тамақтануын қамтамасыз етуде. Оған қоса допингке қарсы арнайы жүйе енгізілген. «Осылайша, Лондон Олимпиадасына аттанатын ұлттық құрама үшін барлық жағдай жасалды деуге болады. Команда шілденің 9-ына дейін жасақталады. Бүгінде спорттың 16 түрі бойынша 74 спортшы лицензия иесі атанды. Жалпы, біз спорттың 25 түрі бойынша 100-ден астам лицензияға қол жеткізуді көздеп отырмыз», - дейді агенттік төрағасы Талғат Ермегияев. Сонымен қатар, агенттік басшысы Олимпиадада қазақстандық спортшыларға ең кемі 3 алтын жүлдені жеңіп алу міндеті жүктелгенін айтып өтті. Жалпы Тұманды Альбион еліндегі додадан Қазақстан 13-тен астам медаль ұтып, жалпы есепте әлемнің үздік 30 елінің қатарында көрінуге ниетті. Ал медаль әкелуге әлеуеті мейлінше жеткілікті саналатын спорт түрлеріне ауыр атлетика, грек-рим, еркін күрес, әйелдер күресі, дзюдо мен бокс жатқызылады. Төраға спорттың дәл осы түрлерінен Қазақстанның Олимпиада сайын құрмет тұғырынан көрініп келе жатқанын еске салып, алда да негізгі салмақ осыларға түсетінін ескертті. Сөйтіп, Жазғы Олимпиадалық әлгіндей спорт түрлерінен жүлделі орындар күтілетін болады. Ал мұндай нәтижелерге жету үшін алда әлі де қаржылық қолдаудың қажеттігі байқалды. Яғни, спортшылардың Олимпиадаға дайындығы жоспарлы, жүйелі түрде жүргізіліп жатқанымен, әлі де қосымша қаржы керек етіледі. «Бүгінгі таңда біз «Самұрық-Қазына» қорымен бірлесе отырып, 997 млн. теңге көлеміндегі қосымша қаражатты бөлу бойынша тиісті жұмысты атқарып шықтық. Бұл спортшыларымызды сапалы шыңдау үшін қажет. Енді Үкіметтің қолдауын күтеміз», - дейді Талғат Ермегияев. Агенттік төрағасы осы мәселеге байланысты Үкімет басшысына бастаманы қолдауды өтініп, мұндай тәжірибенің әлемнің барлық спорттық державаларында қолданылатынын жеткізді.
Тағы бір айта кетерлік нәрсе, бізде Олимпиадаға көбіне 6 өңірдің өкілдерінің баратыны белгілі. Мысалы, Астана, Алматы қалалары мен Қарағанды облысынан Олимпиадаға спортшылардың 60 пайызы барса, қалған облыстардан жарысқа 40 пайыз ғана спортшылар қатысады. Жиында осы мәселе де сөз болып, Т.Ермегияев өзге өңірлерге Олимпиадаға қатысатын спортшылардың санын көбейту керектігін ескертті.
Сонымен қатар, жиын барысында агенттік басшысы допингке қарсы ұлттық орталық құру мәселесін де көтерді. Алдымен жазғы жарысқа қатысты допингтік сынақ жайын сөз еткен Т. Ермегияев, Лондонда допингтік бақылауға елеулі назар аударылатындығын есепке ала отырып, қазіргі таңда заманауи медициналық диагностикалық аппаратура сатып алғанын жеткізді. Оның айтуынша, қазіргі уақытта лицензияға қол жеткізген барлық спортшылар міндетті түрде допингке қарсы тұрақты бақылаудан өтуде. Дегенмен бұл шараның барлығы жеткіліксіздеу болып отырған сыңай бар. Осыған орай, агенттік басшысы допингке қарсы зертхананың жұмыс істеуін толық қамтамасыз ету үшін ұлттық допингке қарсы орталық құрылуы қажеттігін атап өтті. «Бұл - отандық спорттағы допингпен күресте жетіспей тұрған шара. Ондай орталық спортшыларды допингке тексеруді ұйымдастырумен, қан талдауын жинаумен, оларды тасымалдаумен, есепке алумен, сондай-ақ спортшыларды паспорттаумен, Дүниежүзілік допингке қарсы агенттіктің өңірлік орталығы үшін есепті қалыптастырумен айналыса алар еді», - дейді Т. Ермегияев.
Үкімет отырысында белгілі болған басты жаңалықтың бірі Тұманды Альбион елінде алтыннан алқа таққан әр спортшыға 250 мың доллардан берілетін болады. Екінші орынға - 150, үшінші орынға - 75, ал төртінші орынға - 30, бесінші орынға - 10 және алтыншы орынға 5 мың АҚШ доллары көлеміндегі спортшылар үшін ынталандыру сыйақысы белгіленген.
Айтпақшы, Лондон Олимпиадасында мемлекеттік рәмізімізге, оның ішінде Әнұранға, Туға қатысты бұған дейін орын алған олқылықтар қайталанбауы тиіс. Елді дүрліктірген оқиғалардан агенттік басшысы да сабақ алғанға ұқсайды. Кувейттегі Әнұранға қатысты оқиғаға байланысты мемлекеттік жаттықтырушы жазаланып, сөгіс алған. Бұдан бөлек, агенттік басшысы арнайы бұйрық шығарылғанын айтты, ол бойынша бұдан былай ұлттық құрамаға кіретін барлық спортшылардан әнұранды жаттап алу талап етіледі.
2017 жылы «100 аурухана» бағдарламасы аяқталады
Сонымен қатар, осы аптадағы Үкімет отырысында Денсаулық сақтау министрі Салидат Қайырбекова «100 мектеп, 100 аурухана» бағдарламасының орындалу барысы жайында есеп берген болатын. Министрдің айтуынша, бүгінге дейін аталған бағдарлама аясында 13 облыстағы 40 денсаулық сақтау нысанының құрылысы аяқталмай отыр. «2008 жылдан бері Ақмола облысында - бес жобаның біреуі, Ақтөбе облысында - бес нысанның төртеуі, Алматы және Солтүстік Қазақстан облыстарында - алты жобаның төртеуі, Шығыс Қазақстан облысында - жеті нысанның екеуі, Астана қаласында - тоғыз жобаның үшеуі, ал Қызылорда облысында бірде-бір құрылыс нысаны тапсырылған жоқ», - дейді министр. Құрылыстың қарқынына көңілі толмаған министр былтырдан бастап салынып жатқан денсаулық сақтау мекемелерін жіті бақылауға алғанға ұқсайды.
Жалпылама мәліметтерге жүгінсек, алдағы екі жылда әлі аяқталып үлгермеген 44 жобаның 23-і аяқталатыны күтіледі. Қалған 21 нысанды 2014 жылдан кейін аяқтау жоспарланып отыр. Сондай-ақ осы жылы мемлекеттік-жекеменшік серіктестік негізінде екі көпсалалы амбулаториялық кешеннің құрылысы да қолға алынатыны белгілі болды. «Сөйтіп, «100 аурухана» бағдарламасы 2017 жылы аяқталады. Оған шамамен 210 млрд. теңге қажет. Оның 160 млрд. теңгесі республикалық бюджеттен бөлінуі шарт», - дейді Денсаулық сақтау министрі. Бұдан бөлек 2015 жылға қарай «350 денсаулық сақтау мекемесі» бағдарламасын аяқтау жоспарда бар. Оған қосымша 70 млрд. теңге қажет болады.