Бұл туралы Caravan.kz медиа порталы Zakon.kz-ке сілтеме жасап хабарлайды.
Оның айтуынша, Қазақстанда кез келген дәрінің негізі болып саналатын химиялық субстанцияларды өндіретін бірде-бір өндіріс алаңы жоқ.
«Препараттың әсерін, сапасын және бағасын дәл осы субстанция айқындайды. Соған қарамастан, бүгінгі таңда мұндай компоненттерді өндіретін бірде-бір кәсіпорын жоқ. Ал олардың болуы отандық өндірушілерге басымдық беру үшін міндетті талап ретінде қойылады. Мұндай қарама-қайшы талаптардың салдарынан біз бастапқы компоненттердің сапасын бақылай алмаймыз, сыртқы жағдайларға тәуелді боламыз, өз өндірістеріміздің дамуын тежейміз және фармацевтикалық тәуелсіздікке қол жеткізу жолындағы қадамдарды іс жүзінде тоқтатып отырмыз», – деді Асанова.
Сенатордың айтуынша, бүгінде елімізде дайын дәрілердің толық өзіндік құнын есептейтін экономикалық модельдер, тұтыну болжамдары, субстанция өндірушілерінің тізілімі, халықаралық деңгейге сай субстанцияға арналған құжаттама талаптары жоқ. Сондай-ақ шетелдік өндірушілерге инспекция жүргізу тәжірибесі қалыптаспаған. Субстанциялардың сапасын лабораториялық бақылау да импорт кезінде де, тіркеуден кейінгі қадағалау барысында да жүргізілмейді. Соның салдарынан белсенді фармацевтикалық субстанциялардың өндірісіндегі тек бір алдын-ала кезеңді химиялық субстанция өндірісі ретінде қабылдау әрекеті байқалады.
«Нәтижесінде сапасы күмәнді субстанциялардың нарыққа түсіп кету қаупі артады. Бұл тек препараттардың тиімділігіне ғана емес, пациенттердің қауіпсіздігіне де әсер етуі мүмкін. Ауыр аллергиялық реакциялардың жекелеген жағдайлары субстанция сапасымен тікелей байланысты деп дәлелденбесе де, факторлардың жиынтығы бұл саланы жоғары тәуекел аймағы ретінде қарастыруға негіз береді. Сондықтан мұқият бақылау мен ғылыми зерттеуді талап етеді», – деп ескертті депутат.
Сенатор келесі шараларды қарастыруды ұсынды:
- фармацевтикалық өндіріс пен толық циклді АФС (активті фармацевтикалық субстанциялар) өндіруді дамыту жөніндегі өкілеттілікті Өнеркәсіп және құрылыс министрлігіне немесе Ғылым және жоғары білім министрлігіне беру, осылайша жүйелі индустриялық саясат қалыптастыру;
- отандық препараттардың толық циклін қамтамасыз ететін Активті фармацевтикалық субстанциялар өндірісі жөніндегі «ұлттық бағдарламаны әзірлеу». Бағдарламаға локализацияланатын субстанциялар тізімі, 5–10 жылға арналған экономикалық модельдер, тұтыну болжамы, инфрақұрылым талаптары, кадр даярлау жүйесі, химия өнеркәсібін қолдау шаралары, халықаралық құжаттама стандарттарын енгізу және субстанциялар өндіру бойынша құзыреттер орталығын құру кіруі тиіс;
- субстанциялар сапасын бақылауды күшейту: импорт кезінде міндетті лабораториялық тексерулер, өндірушілердің бірыңғай тізілімі, халықаралық инспекциялар жүйесі, тіркеуден кейінгі іріктеп бақылау тетігі және шетелдік өндірушілердің стандарттарға сәйкестігін тұрақты тексеру;
- инфрақұрылым құрылып, экономикалық есептер жасалып, даму жол картасы әзірленбейінше, АФС-тан басталатын толық циклді локализациялау жөніндегі талаптарды уақытша тоқтату, сондай-ақ экологиялық қауіпсіздік талаптарын ескеру.
«Біз бұл шаралардың тез нәтиже бермейтінін білеміз. Өйткені мұндай деңгейдегі мемлекеттік бағдарламаны әзірлеу уақытты, жан-жақты талдауды, ғылыми және кадрлық базаны дайындауды, сондай-ақ едәуір мемлекеттік инвестицияны талап етеді. Бірақ дәл қазір – елде басқарушылық ресурстар бар кезде – субстанция өндірісінсіз фармнарықты дамыту мүмкін еместігін түсініп, болашақ инфрақұрылымның негізін қалауымыз қажет», – деп қорытындылады Асанова.
