ҚР СЖРА ҰСБ деректеріне сәйкес, 2024 жылдың алғашқы үш тоқсанында ҚХР-дан ҚР-ға тұрақты тұруға 1451 адам келді, Моңғолиядан – 1088 адам. Екі жағдайда да, 2023 жылдың дәл сол айларымен салыстырғандағы өсім үш есе дерлік: сәйкесінше 177% және 172%.
Бұл ретте Қытайдан көшіп келушілердің саны 2017 жылдан бергі кезең үшін ең жоғары болды, дегенмен, айта кету керек, 2020 жылы небәрі тоғыз адамға аз болды. Ал Моңғолияға келетін болсақ, 2011 жылдан бергі рекорд екенін көреміз және осы уақыт ішінде қазіргі көрсеткіштерге ұқсас ештеңе байқалмады.
Бұл ретте ҚР-дан Қытай мен Моңғолияға кеткендердің саны әдеттегідей айтарлықтай аз, сондықтан көші-қон сальдосы бойынша – келгендер саны минус кеткендер саны – көрініс келумен бірдей.
Бірақ көшіп келушілердің өздеріне оралайық. Олар кім және қай өңірлерге келді?
— ҚХР-дан да, Моңғолиядан да келгендердің барлығының дерлік ұлты қазақ (тиісінше 98% және 99%)
— Бұл ретте ҚХР-дан көшіп келушілердің жартысы Астанаға немесе Алматыға қоныстанды (Алматыға қарай сәл көбірек), сонымен қатар әрбір бесінші дерлік – Алматы облысында.
— Моңғолиядан келгендер үшін ең танымал өңір – Ақмола облысы (33%), ал астаналарға үштен бірінен астамы келеді (Астанаға 23% және Алматыға 13%).
Айта кетейік, биылғы жылы кез келген елден бізге үш тоқсанда 20,4 мың иммигрант келіп үлгерді, бұл 2023 жылдың қаңтар-қыркүйегіне қарағанда 6,5%-ға көп. Шамамен 10,2 мың адам кетті, бұл өткен жылмен салыстырғанда 20%-ға аз, сондықтан көші-қон сальдосы (келгендер минус кеткендер) бірден 59%-ға өсіп, сәйкесінше шамамен 10,2 мың адамды құрады.
Елдер бойынша бөлгенде сальдо қалай көрінетінін төмендегі кестеден қараңыз.
Ал Өзбекстан бұрынғысынша көш бастап тұр. 2024 жылдың І жартыжылдығында Қазақстанға Өзбекстаннан тұрақты тұруға 4 838 адам келіп, 65 адам кетіп қалды. Нәтижесінде сальдо (келгендер мен кеткендер арасындағы айырмашылық) 4 773 адамды құрады. Бұл өткен жылғы деңгейден 54%-ға жоғары және кем дегенде соңғы 5 жылдағы рекорд көрсеткіш болып табылады.