Айлығы азық-түліктен артылмайтын ағайын бір бәтіңкені табаны тесілгенше сүйретуге мәжбүр. Соңғы бір-екі жылда не өзгерді? Caravan.kz медиа порталы статистиканы келтіреді.
Әзірге аяқ-киімнің ғана статистикасы шықты. Қымбатшылық алқымнан ала берсе, алдағы уақытта дамбал саудасы да тоқырауға түсті деген мәлімет жарияланып қалар деп пікір білдірді журналист.
«Қазір үй де көлік те өтпей жатыр деп бекер өкпелеп жүр екенбіз. Қымбат дүниені қойып, қара халық қарапайым аяқ-киім алуға ақша таппай жүр екен. Айлығы азық-түліктен артылмайтын ағайын бір бәтіңкені табаны тесілгенше сүйретуге мәжбүр. Менің өзім үш жыл бұрын алған қыстық етікті әлі киіп жүрмін», — деп пікір білдірді журналист Диас Нұрақын.
Статистика не дейді?
2024 жылдың қаңтар-желтоқсан айларында ішкі нарықта 25,2 млн жұп аяқ киім сатылған (спорттық, қорғаныс және ортопедиялық аяқ киімдерді қоспағанда). 2023 жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш екі есеге жуық төмендеген – 45%-ға. Сондай-ақ ҚР СЖРА ҰСБ деректеріне сүйенсек, 2011 жылдан бергі ең төменгі деңгейге жеткен.
«Ішкі нарықтағы сатылуы» деп ресми статистикада елімізде өндірілген және шетелден әкелінген көлемнен экспортты шегергендегі соманы айтады – яғни, жыл бойы елде «қалған» тауарлар саны.
Жалпы, Қазақстанда қолжетімді аяқ киімнің барлығы дерлік – импорттық өнім: өткен жылы да, 2023 жылы да ресурстардағы отандық өндірістің үлесі небәрі 4%-ды құрады. Сондықтан ішкі нарыққа жеткізілімдердің көлемі импорт пен экспорт арасындағы теңгеріммен анықталады.
Бұл жолы үрдісті импорт орнатты. Егер 2023 жылы Қазақстанға шамамен 44,4 млн жұп аяқ киім әкелінсе, 2024 жылы бұл көрсеткіш 24,9 млн-ды құрап, жылдан жылға 44%-ға төмендеген. Бұл қандай аяқ киім екенін шамамен болжауға болады: сыртқы сауда туралы егжей-тегжейлі статистика жоғарыда келтірілген деректерден сәл өзгеше жіктеуді қолданады.
Дегенмен, барлық аяқ киім топтары бойынша, спорттық аяқ киімдерді қосқанда, бірақ ортопедиялықты қоспағанда, әкелінген жұп аяқ киімдер саны да күрт азайғанын білеміз:
2024 жылы 30,6 млн жұп әкелінсе, оның алдыңғы жылы 55 млн жұп әкелінген. Мұндағы ең кең таралған категория – табаны бар және үстіңгі бөлігі резеңкеден немесе пластмассадан жасалған (су өткізбейтіннен басқа) аяқ киімдер. Осы категория бойынша көрсеткіштерді айтарлықтай төмендеген: өткен жылы 16,5 млн импортталса, ал 2023 жылы 32,1 млн импортталған.