Қазақстанның қаржы нарығындағы соңғы оқиғалар теңге девальвациясы мен инфляцияның өсуіне байланысты ел экономикасында күрделі жағдай туындағанын көрсетеді. Бұл тек ішкі проблемалардың ғана емес, сонымен қатар сыртқы факторлардың әсерінен туындаған құбылыс. Caravan.kz медиа порталы шолу жасайды.
Exclusive.kz басылымының мәліметінше, қазіргі таңда доллардың бағасы 520 теңгеден асып, қаржылық нарықтың тұрақсыздығына әкелді. Валюталық нарықтағы спекуляция, әсіресе қысқа мерзімдік пайдаға ұмтылған ойыншылардың белсенділігі, жағдайды ушықтырды. Бұл кезде Ұлттық банктің араласуы күтілген нәтижені бере алмады.
Доллардың өсуімен бірге тауарлар мен қызметтердің бағасы да арта бастады. Бұл әсіресе халықтың күнделікті тұтынатын тауарларына әсер етті. Базалық мөлшерлеменің өсуі несие беру шарттарын қиындатты, шағын және орта бизнесті қаржыландыру бәсеңдеді.
Қазақстан экономикасы импортқа тым тәуелді және мұнай саласына негізделген. Бұл жағдай валюта бағамының өзгерісіне тез әсер ететін осал жүйе қалыптастырды.
Ұлттық банктің шаралары мен олардың нәтижелері
Ұлттық банк базалық мөлшерлемені 15,25%-ға дейін көтеру арқылы жағдайды реттеуге тырысты. Бұл шара экономикалық агенттерге қысым түсіруді мақсат етті, бірақ нәтиже күткен деңгейде болмады. Валюталық интервенциялар мен экспорттаушыларға валюта түсімінің 50%-ын міндетті түрде сату туралы талаптар да айтарлықтай әсер етпеді.
Болашаққа ұсыныстар
Экономиканы әртараптандыру: Мұнай секторының экономикаға тәуелділігін азайту қажет. Өндіріс, ауыл шаруашылығы, IT, және өңдеу өнеркәсібін дамыту – ұзақ мерзімді тұрақтылықтың негізі.
Импортқа тәуелділікті азайту: Жергілікті өндірісті күшейту арқылы ішкі сұранысты қамтамасыз ету маңызды.
Ұлттық валютаға деген сенімді арттыру: Халықтың теңгеге деген сенімін нығайту үшін қаржылық сауаттылықты арттыру, тұрақты экономикалық саясат жүргізу қажет.
Валюталық нарықты бақылау: Валюталық спекуляцияларды азайту үшін қатаң бақылау шаралары енгізілуі тиіс.
Қазіргі қаржылық дағдарыс Қазақстан экономикасының құрылымдық мәселелерін айқын көрсетті. Бұл жағдай ұзақ мерзімді реформалар мен жаңа экономикалық стратегияның қажеттілігін растайды. Теңгені тұрақтандыру үшін қысқа мерзімді шаралармен шектелмей, терең және жүйелі өзгерістерді жүзеге асыру қажет.