Ондаған жылдар бойы біз бұл диагнозды қорқынышпен, белгісіздік, айыптаумен қоршап келдік. Біз аңыздардың көлеңкесінде өстік және әдеттегідей, аңыздар шындық болып көрінді. Өйткені, олар ешкіммен дауласпады.
Мен де солардың қатарында болдым. Алғаш рет АИТВ тақырыбымен студент кезімде кездескенде, менің білімім сол кездегі қоғамда үстемдік еткен дәрістер мен үстірт түсініктермен шектелді. Бұл түсініктер қарапайым, ыңғайлы және қорқынышты түрде дұрыс емес еді. Айналамдағы АИТВ жұқтырған адамдардың қауіпсіздігі үшін оларды шынымен оқшаулау керек деп ойладым. Маған вирустың таралуын тоқтатудың бірден-бір жолы осы сияқты көрінді. Бұл қатыгездік емес, надандық пен білімсіздіктен туған ой еді. Бірақ мен үшін ол шындық сияқты көрінді.
Мен университетті бітіріп, Алматы облыстық ЖИТС-ның алдын алу және оған қарсы күрес орталығына жұмысқа келген сәттен бастап бәрі өзгерді. Дәл сол жерде мен алғаш рет құрғақ статистикалық деректерді емес, шынайы тағдырларды көрдім. Маған жүкті әйелдер мен олардың балаларын бақылау тапсырылды. “Сізде АИТВ анықталды” деп ақырын, бірақ сенімді дауыспен айтуға тура келетін кабинеттерде менің терең ойлануым басталды.
Әрбір кеңес беру есігінің артында жай ғана науқас тұрған жоқ еді. Ол да біреудің сүйікті қызы, біреудің қарындасы, біреудің жары, болашақ анасы. Өзінің қорқынышы мен үміті, күлкісі мен көз жасы, ұзақ күмән түндері мен қысқа сенім сәттері бар адам. Олардың абыржуын, ауырсынуын және нәзік үмітін көрген сайын мен өзіме: «Мен бір кездері оқшаулану туралы қалай айта алдым? Бұл адамдарды қоғамнан оқшаулау керек деген идеяны қалай қолдай алдым? Қолдауды ең көп қажет ететінадамдарға есікті жабуды ұсынатын бұл қандай қоғам?» деген сұрақтар қоя бастадым.
Әйелдердің өздері үшін емес, баласының болашағы үшін алаңдағанын көрдім. Бұл кез келген диагноздан, кез келген ауырсынудан да күшті махаббат еді «Менің басымнан өткен жағдай үшін балам неге зардап шегуі керек?», «Мен оны қорғай аламын ба?», «Оның дүниеге келіп, дені сау болып өмір сүруіне мүмкіндігі бар ма?» деген жүректі ауыртатын сұрақтар қоятын. Осы сәттерде мен олардың әрқайсысы керемет күштің үлгісі екенін түсіндім. Олар тек вируспен ғана емес, стереотиптер қалдырған үлкен көлеңкемен де күресті.
Әрбір жаңа кездесу менің бір ескі таптаурынды бұзды. Әр оқиға мені адамгершілікті үйренуге мәжбүр етті. Мен олардың болашақ туралы армандарын естідім. Олар қарапайым, шынайы, әрбір әйелдің арманына ұқсас: жылы үй, баланың күлкісі, оларды ешкім айыптамайтын тыныш өмір туралы. Сондай-ақ, мен АИТВ жұқтырған адамдардың барлық қуаныштарымен, алаңдаушылықтарымен және үміттерімен өмір сүруді жалғастыратынын көрдім.
Олардың күші диагнозды жоққа шығаруда емес. Олардың күші — оған қарамастан алға ұмтылу қабілетінде.
Уақыт өте келе жай ғана емдеу жеткіліксіз екенін терең түсіндім. Айту керек, түсіндіру қажет. Адамдар арасындағы қабырғаларды бұзу керек. Өйткені, олар кез келген вирустан әлдеқайда берік. АИТВ адамды «шектеулі» етпейді. Бірақ ескі түсінікпен қаруланған қоғам бір көзқараспен, бір сөзбен, бір жаңсақ сеніммен біреудің өмірін бүлдіріп алуы әбден мүмкін.
Бүгінде мен нақты білемін: АИТВ — бұл үкім емес. Бірақ стереотиптер болуы мүмкін. Біз үнсіз тұрғанда — олар өседі. Сөккенде — күшейеді. Бірақ сөйлеп, шындықты айтып, адамды тыңдасаң, аңыздар өз күшін жояды. Біз диагноз адамды бақытқа, махаббатқа және болашаққа деген құқығынан айырмайтын қоғам құрып жатырмыз.
Қабылдау бізден басталады. Адамнан диагноз емес, адам көруді таңдауымыз керек. АИТВ жеке тұлғаны анықтамайды. Бірақ білімді, адамгершілікті және құрметтеуді таңдасаңыз, стереотиптерді бұзуға болады. Жүректі таңдау маңыздырақ.
