«ҚазАгроҚаржы» АҚ берген ауыл шаруашылығы техникасының лизингін есепке алғанда, ауыл шаруашылығы саласын қаржыландыру көлемі 522 миллиард теңгеден аса соманы құрады. Бұл 2021 жылғы көрсеткіштен 13 пайызға артық, деп хабарлайды Caravan.kz медиа порталы.
Өкінішке қарай, екінші деңгейлі банктер мұндай табыспен қуанта алмайды. Өткен жылы банктер ауылдарды 288 миллиард теңгеге қаржыландырды, ал егер бұл сомадан Аграрлық несие корпорациясы тарапынан болған қаржыландыруды алып тастасақ, банктер шаруаларды өз ақшасымен 246 миллиард теңгеге ғана қолдаған болып шығады. Бұл елдің коммерциялық банктері бүкіл экономикаға шығарған 24 триллионмен салыстырғанда өте аз.
Банктердің осындай саясатының кесірінен ауыл ақшаға мұқтаж болып отыр. Осыдан екі жыл бұрын агроөнеркәсіп кешенінде 148 мың трактор, 38 мың комбайн жұмыс істеді. Олардың 80% тозығы жеткен. Бұл өз кезегінде ауылдағы еңбек өнімділігін шектейді. Яғни ауыл тұрғындарының табысы да кемиді деген сөз. Әр көктем сайын әдетегі сұрақ туындайды: — Қандай ақша тұқым себу керек? Банктен несие алу керек пе? Көпшілігі үшін ол қол жетімді емес. Әсіресе шағын шаруашылықтар үшін.
– Шаруа үшін банктен несие алу тығырықтан шығудың амалы емес, – дейді «Спарта» шаруа қожалығының иесі Спартак Төремұратов. – Қазір несие алсаң, келесі айда оны қайтару керек. Сонда қалай жұмыс істеу керек?
Спартак Төремұратов алғашқы несиесін Аграрлық несие корпорациясынан 2009 жылы алды. Ол қарбыз өсірді, ал егіс жұмыстары үшін ақшасы жетпей қалды. Бар болғаны 325 мың теңге. Тұқым үшін, пленка үшін, тыңайтқыштар үшін. Банк шарттары шынын айтқанда тонаушылық сияқты. АНК талаптары да қатал болды, бірақ Спартак Шеруенұлы шешім қабылдады.
— Иә, мен үлкен тәуекелге бардым. Ақтөбедегі пәтерімді кепілге қоюуға тура келді. Көптеген құжат жинадым. Бірінші жолы өте қиын болды. Бір ай уақыт жоғалттым. Құжат жинап болғанша әр нәрсеге ашулы жүрдім. Бірақ шарттары өте жақсы болды: жылына небәрі 6%, ал ақшаны күзде, егін жинағаннан кейін ғана қайтаруға болады. Қазіргі кезде бұл құжаттарды жинау оңайырақ, барлығы Халыққа қызмет көрсету орталығы арқылы жүзеге асады. Несиені күзде жабасың. Содан бері, шамамен 13 жыл бойы әр көктем сайын АНК-ден «Кең дала» бағдарламасы бойынша жаңа несие алып келемін. Бұған қоса несие мөлшерлемесі қазір жылдық 5%-ға дейін төмендетілді.
Осы уақыт аралығында «Спарта» шаруа қожалығы жалға алынған үш гектардан 20 гектарға дейін өсті, бірақ қазір ол жерлер мемлекеттен 49 жылға жалға алынған. Бұл ақшаға шаруа бордақылау үшін бұқа мен қой асырайды. Өткен жылы ол Ақтөбе облысы, Ойыл ауданы, Кемер ауылында өз дүкенін ашты.
– Ашығын айтсам, біздің ауылда АНК-мен жұмыс істейтін жалғыз мен ғана. Қарбыз өсіру қиын жұмыс. Оған бәрі бірдей кірісе бермейді. Бұған қоса жүрексінеді, – дейді фермер.
Орта және ірі шаруа қожалықтары үшін АНК-ның «Агробизнес» атты өз несиелеу бағдарламасы бар
– 2004 жылы менің және достарымның алдында мынадай міндет тұрды: әрі қарай қайда, қалай даму керек? Жеріміз бар, бірақ игеруге қаражатымыз болмады. Банктер 18-20 пайызбен несие берді. Бұл тым көп. Сол кезде Аграрлық несие корпорациясының Ақтөбе филиалы басшыларының бірі бізге Әйтеке би ауданының бірнеше шаруа қожалықтары бір-бірімізге көмектесу үшін кооператив сияқты — Несиелік серіктестік құруды ұсынды. Барлығы осыдан басталды, — деді «Караван» медиа порталына «Құмқұдық» ЖШС басшысы Александр Чемоданов. – Ең алғаш рет 50 миллион теңге несие алды.
Серіктестік кәсіпорындары алғашында тек астық өсірді. Содан кейін шаруашылықтар бірте-бірте көп салалы болды.
– Аграрлық несие корпорациясымен 20 жылдан астам жұмыс істеп келеміз. Олар бізге үнемі көмектесіп келеді. Көктемгі егістік жұмыстары кезінде несие алдық, бірақ жаздың ортасында қиындықтар туындады — еш кедергісіз қайтадан несие алдық. Негізгі шарт – АНК-да жақсы рейтингке ие болу, – деп түсіндірді Александр Федорович. «Біздің басты жетістігіміз – бүгінгі дейін жұмыс істеп жатқандығымыз. Қазіргі кезде 30 мың гектар егістік, 40 мың гектар жайылым, мың бас асыл тұқымды қашар, 600 бас жылқы бар. Ет, жүгері, бидай, ұнды өзіміз өндіреміз. Өткен жылы миллиард теңгеден астам өнім сатылды. 100-ден астам адам жұмыс істейді. Барлығы біздің Құмқұдық ауылынан.
– Егер еліміз ауыл дамысын десе, агробизнеске ақша бөлу керек. Мүмкіндігінше төмен пайызбен, — деп жалғастырды «Құмқұдық» ЖШС басшысы. Ауылда атқарылатын істер көп. Енді сүрлемнен мол өнім алу үшін суаруды қолға алмақпыз. Сиыр етiн өндiрудi дамыту үшiн жемшөп көп болуы қажет.
Александр Чемодановтың айтуынша, қазір «Құмқұдық» ЖШС-нің жақсы механизаторы жылына 7 миллион теңгеге дейін табыс таба алады. Мал өсіруші 3,5-4 млн теңгеге дейін табыс алу мүмкіндігі бар. Егер ауылға көбірек ақша берілсе, бұдан да мол табыс таба алады.
2023 жылдың 1 наурызындағы жағдай бойынша AНК-мен Ақтөбе облысы бойынша 4000-ға жуық әртүрлі қарыз алушы жұмыс істейді. Олар 65 миллиард теңге шамасында несие алған. АНК құрылымында бұл облыс несие алу бойынша Шымкент, Жамбыл облысы мен Алматыдан кейін бірден 4-ші орында.
Откен жылдың өзінде АНК облыс аумағындағы ауылдарға 14,3 млрд теңге бөлген. Несиелердің басым бөлігі, әрине, «Агробизнес» бағдарламасы бойынша шағын және орта бизнеске берілген – шамамен 9,5 млрд теңге. 2,3 млрд теңге — «Кең дала» бағдарламасы бойынша егістік және егін жинау науқандарына арналған шағын шаруашылықтарға бөлінген. 2,4 млрд теңгеден астам қаржы — «Іскер» шағын несиелеу бағдарламасы бойынша жаңа бастаған кәсіпкерлерді қолдауға және ауылды жерлерге шағын бизнес дамытуға арналды.
Биыл аталған үш бадарламаға тағы 10,6 млрд теңге бөлінеді.
